حریم بی‌دفاع بافت تاریخی اصفهان
تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۴۳۴۴۲
همشهری آنلاین-حسنیه‌سادات مهدوی: بی‌شک شهرهایی مانند اصفهان، تاریخچه معماری این سرزمین محسوب می‌شوند؛ معماری این کشور از دورانی که متناسب با هویت، فرهنگ و اندیشه ایرانی شکل گرفت، بالید و زیباترین بناها از دل آن بیرون آمدند و ماندگار شدند تا شناسنامه‌ای برای فرهنگ و تاریخ این سرزمین شوند، اما امروز این میراث در روند مدرن‌سازی جامعه از ۱۰۰ سال قبل تاکنون دستخوش تغییر و تخریب جدی شده‌است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نقض حریم درجه یک آثار تاریخی
در اصفهان بافت‌های تاریخی شامل آثار ارزشمندی مانند پل خواجو، سی‌وسه پل و خیابان چهارباغ عباسی است که بزرگ‌ترین مشکل این روزهای آنها، نقض حریم درجه یک این آثار تاریخی است. عضو هیأت علمی دانشکده معماری دانشگاه خوراسگان در گفت‌وگو با خبرنگارهمشهری دراین زمینه می‌گوید: اخیراً در حریم بلافصل چهارباغ عباسی درحال ساخت یک هتل چند طبقه در کوچه «ارفعی» هستند. یا در قسمتی دیگر از این منطقه، ساختمان ۱۰طبقه‌ای ساخته شده و حریم را دستخوش تغییر کرده‌است.
«مریم قاسمی‌سیچانی» می‌افزاید: بقعه امامزاده جعفر و مسجد رحیم‌خان نیز از موارد دیگری است که حریم آنها نقض شده. حتی این نقض حریم به آثاری که ثبت جهانی شده‌اند نیز سرایت کرده‌است. به‌عنوان مثال در گذر سعدی، در مجاورت میدان نقش‌جهان، یک مجتمع‌تجاری سر به فلک کشیده و حریم را نقض کرده‌است.
مشکلات زندگی در بافت‌های تاریخی
اینها درحالی‌است که بافت‌های تاریخی از مشکلات ویژه خود رنج می‌برند و نقض حریم، چالش مضاعفی برای این بافت‌ها به‌حساب می‌آید. این‌گونه مشکلات سبب شده انگیزه زندگی دراین بافت‌ها برای مردمی که به آن علاقه دارند، با دردسرهای زیادی مواجه شود. این چالش‌ها در بیشتر موارد شامل مشکلات حقوقی، مدیریتی و مسائلی مربوط به کالبد بناهای موجود در بافت تاریخی است.
عضو هیأت‌علمی دانشکده معماری دانشگاه خوراسگان از خروج وارثان خانه‌های تاریخی از این محله‌ها و ورود افراد غیرمحلی به این محدوده‌ها که بعضا دلبستگی ویژه‌ای نسبت به این‌گونه بناها ندارند، گلایه می‌کند و می‌گوید: متأسفانه برخی اوقات دیده می‌شود احساس تعلق مردم نسبت به بافت‌های تاریخی ضعیف شده‌است. اگر علاقه مردم نسبت به این‌گونه بافت‌ها پررنگ‌تر شود، می‌توان به بازگشت روح زندگی دراین بافت‌ها امیدوار بود.
قاسمی‌سیچانی می‌افزاید: در گذشته برخی از خانه‌های تاریخی در جنوب میدان نقش‌جهان وجود داشت که با واگذاری آنها، بعضا به سفره‌خانه‌های سنتی تبدیل شد؛ موضوعی که سبب شد بسیاری از اهالی برای تغییر کاربری خانه‌های تاریخی خود مشتاق شوند. حداقل حسن این‌کار، حفظ این‌گونه بافت‌هاست.
اجرای طرح‌های عمرانی ناهمخوان
درچنین شرایطی اما با گشت‌وگذاری در محله‌های تاریخی اصفهان متوجه اجرای برخی طرح‌های عمرانی می‌شویم که گاها سنخیت چندانی هم با ویژگی‌های معماری و تاریخی این مناطق ندارند. این عضو هیأت‌علمی دانشگاه دراین باره نیز می‌گوید: هراثر تاریخی در زمینه موردنظر خود، معنا دارد و حفظ آن اثر تاریخی برای حفاظت از انسجام بافت، بسیار اهمیت دارد.
قاسمی‌سیچانی ادامه می‌دهد: به‌عنوان نمونه در بافت تاریخی «جوباره» که از قدیمی‌ترین محله‌های شهر اصفهان به‌حساب می‌آید، طرح‌هایی اجرا شد که تناسبی با بافت این محله ندارد. همچنین با ساخت پاساژها و خیابان‌کشی دراین محله، ساختار آن ازهم گسست.
وی می‌افزاید: این موضوع درحالی‌است که اگر مشکلات این محله به‌درستی شناسایی و رفع می‌شد، قابلیت تبدیل به یکی از پرجاذبه‌ترین ظرفیت‌های گردشگری این شهر را داشت. متأسفانه برخی کنیسه‌های قدیمی و گذرهای تاریخی این محله در سال‌های اخیر تخریب شدند.
وضعیت گذر «آقا نجفی»
ساخت گذر «آقا نجفی» درشرق میدان نقش‌جهان، با وجود مصوبه شورای‌عالی شهرسازی که تأکید می‌کرد بازگشایی این گذر اشتباه است، نمونه دیگری از ساخت‌وسازهای بی‌تناسب با بافت تاریخی است.
به‌گفته قاسمی‌سیچانی، ابتدا یک طرح گسترده در پشت مسجد شیخ لطف‌الله اجرا شد که فرم و فضای آن حجم زیادی از ساخت‌وساز را با خود به‌همراه آورد و پس از آن، یک مجتمع تجاری نیز در همان محدوده ساخته شد.
وی عنوان می‌کند: این اقدام‌ها درحالی انجام شد که طرح کارشناسان مرمت برای این گذر، رفوی شهری بود. این سرعت تخریب و بازسازی‌های ناهمخوان و بعضا سلیقه‌ای، سبب می‌شود ویژگی‌های منحصربه‌فرد بافت تاریخی دراین محدوده از شهر اصفهان از بین برود و حسرتی بزرگ برای دوستداران تاریخی و فرهنگ این کشور به بار آورد.
نیاز ضروری شهرداری بافت تاریخی
همه این چالش‌ها درحالی مطرح می‌شود که در بسیاری از شهرهای تاریخی دنیا، برای اینکه تصمیم‌گیری‌ها برای ساخت‌وساز در بافت تاریخی هماهنگ و متناسب باشد، شهرداری ویژه بافت تاریخی تشکیل می‌شود؛ موضوعی که باید با جدیت بیشتری در شهراصفهان پیگیری شود.
عضو هیأت‌علمی دانشکده معماری دانشگاه خوراسگان یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بافت‌تاریخی اصفهان را نداشتن یک شهرداری ویژه بافت تاریخی می‌داند و می‌گوید: جای‌خالی شهرداری بافت تاریخی، سبب دامن زدن به رفتارهای نامتناسب با بافت‌تاریخی ازسوی مدیریت‌شهری می‌شود و نقض حریم‌ها، تخریب‌ها و همچنین ساخت‌وسازهای ناهمخوان را به‌دنبال دارد.
قاسمی‌سیچانی می‌افزاید: باید محور تاریخی- فرهنگی اصفهان به ثبت‌جهانی برسد؛ محوری به وسعت «چهارباغ عباسی» تا «میدان طوقچی» که گویای پیشینه اصفهان قدیم با قدمتی درحدود ۲ هزارو ۸۰۰ سال است.
وی تصریح می‌کند: اگر این محور به ثبت‌جهانی برسد، دیگر نمی‌شود دراین محدوده اجازه‌ساخت با هر ارتفاعی را داد و ساخت‌وسازها ضابطه‌مند خواهد شد.
تنها راه نجات خانه‌های تاریخی
یک کارشناس حوزه میراث‌فرهنگی اصفهان نیز با اشاره به مشکل مالکیت در خانه‌های تاریخی که حجم زیادی از بافت‌تاریخی این‌شهر را تشکیل می‌دهند، می‌گوید: بیشتر خانه‌های این بافت مالک‌خصوصی دارند و دولت هم نمی‌تواند از همه این خانه‌ها نگهداری کند، چراکه نیاز به مراقبت مستمر دارند و درصورت مرمت هم، اگر به‌صورت دائم به آنها رسیدگی نشود، سرنوشت خوبی نخواهند داشت.
«شهرام امیری» می‌افزاید: خانه‌هایی که ثبت‌ملی نشده‌اند و مالکان آنها آگاهی لازم را برای حفظ شان ندارند، در کوچه پس‌کوچه‌های «حکیم»، «نشاط» و «عبدالرزاق» رو به ویرانی گذارده‌اند.
وی اضافه می‌کند: فرهنگ‌سازی درمیان مردم و مالکان و جذب سرمایه‌های سرگردان برای احیای خانه‌های تاریخی و تغییر کاربری آنها به اقامتگاه بوم‌گردی، سفره‌خانه سنتی و خدمات دیگر گردشگری، تنها راه نجات صدها خانه تاریخی اصفهان است. بافت تاریخی این شهر برای حدود یک قرن مورد کم‌توجهی قرارگرفته و صدمه‌هایی که در طول این سال‌ها به آن وارد شده، به سرعت قابل‌جبران نیست.
***
خانه‌های تاریخی بسیاری درشهر اصفهان به‌دلیل بی‌توجهی مالکان خصوصی، درحال تخریب یا تبدیل به ساختمان‌های نوساز هستند. این‌درحالی‌است که شهرداری و سایر اداره‌های دولتی سالانه هزینه‌های سنگینی صرف ساخت بناهایی به‌عنوان کتابخانه، فرهنگسرا، خانه فرهنگ و... می‌کنند. می‌توان خانه‌های تاریخی را مرمت و از آنها به‌عنوان مکان‌های فرهنگی و آموزشی استفاده کرد. در اصفهان هنوز خانه‌ها و بناهای تاریخی ارزشمندی وجود دارد مانند «حمام شنبه‌ای‌ها» در محله جوباره، «خانه خورشیدی» و خانه‌های تاریخی دیگری که اگر احیا شوند، ظرفیت‌های بالقوه بسیاری برای توسعه روزافزون اقتصادگردشگری در اصفهان به‌وجود می‌آید.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: بافت های تاریخی خانه های تاریخی تاریخی اصفهان عضو هیأت علمی بافت تاریخی نقض حریم خانه ها بافت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۴۳۴۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بسته‌های تشویقی شهرداری جهت رغبت در نوسازی بافت‌های فرسوده!
نهضت ساخت و ساز و نوسازی به ویژه در بافت فرسوده در دولت سیزدهم جانی تازه به خود گرفت، این مهم در منطقه ۱۰ تهران که از بافتی قدیمی و فرسوده رنج می‌برد، ضرورتی انکارناپذیر است که البته نوسازی آن با جدیت دنبال می‌شود.
به گزارش ایرنا، نوسازی مسکن یکی از اولویت‌های مهم دولت سیزدهم است که از ابتدای کار با جدیت شروع و پیگیری شد؛ این مهم بویژه در کلانشهر تهران که با خطر وقوع زلزله روبروست با همتی دوچندان در حال انجام است.
شهرداری تهران دوشادوش دولت مردمی و در راستای سیاست‌های آن، نوسازی بویژه در بافت فرسوده را با اتخاذ بسته‌های تشویقی از اعطای تراکم بیشتر تا تسهیل و تخفیفات ویژه در صدور پروانه دنبال کرده است.
کاهش زمان صدور پروانه ساخت در این دوره مدیریت شهری علی الخصوص در بافت فرسوده و اعطای تراکم بیشتر در صورت تجمیع املاک هم در دستور کار قرار گرفته و به صورت کلی شاهد رونق گرفتن ساخت و ساز در این نزدیک سه سال دوره مدیریت شهری هستیم.
این بسته‌های تشویقی در حوزه تسهیلات و وام‌های اعطایی در بافت فرسوده تهران نمود بیشتری هم داشته و سیاست‌ها به شکلی بوده که سازندگان عمده برای ساخت و ساز رغبت بیشتری پیدا کنند.
شهرداری در برخی محله‌های قدیمی تهران از جمله نفرآباد خودش دست بکار شده و با ساخت مسکن و ایجاد زیرساخت‌های رفاهی، عزمی جدی برای نوسازی دارد و تا حدی توانسته مردم را با خود برای این امر مهم همراه کند بویژه اینکه یک طبقه اضافی تشویقی به سازنده داده می‌شود.
منطقه ۱۰ تهران هم از این قاعده مسثنی نیست و در راستای سیاست‌های ابلاغی و تشویقی برای نوسازی به ویژه در بافت فرسوده، آستین بالا زده، این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم این منطقه برغم وسعت کم خود یکی از پرتراکم ترین مناطق ۲۲ گانه پایتخت به لحاظ جمعیت است.
کوچه‌های باریک و تو در تو و عرض کم معابر در منطقه ۱۰ تهران موجب شده که اگر اتفاقی مثل زلزله یا بحران‌های احتمالی رخ دهد، کار امداد رسانی در این نقطه پایتخت با مشکلات جدی روبرو خواهد شد.
در این راستا شهرداری منطقه سعی کرده با اعطای تراکم بیشتر و عقب نشینی خانه‌های جدید، عرض معابر را بیشتر کند تا در صورت وقوع بحران، امدادرسانی با سهولت بیشتری انجام شود.
شهردار منطقه ۱۰ تهران در این رابطه گفته است: پارسال برای ۲ هزار و ۸۱۴ واحد مسکونی پروانه نوسازی صادر شده که از این میزان ۲ هزار و ۱۸۳ واحد مسکونی در بافت فرسوده واقع شده است.
مهدی اخ‌الصنایع با اشاره به روند نوسازی بافت فرسوده در این منطقه ادامه داد: منطقه ۱۰ از نخستین مناطق دارای بافت فرسوده، ریزدانه و ناپایدار شهر تهران محسوب می‌شود که ۵۷ درصد از وسعت آن در بافت فرسوده قرار دارد.
او افزود: با توجه به رویکرد ویژه شهرداری تهران مبنی بر احیا، نوسازی بافت‌های فرسوده و بهبود و ارتقای خدمات و سرانه‌های محله‌ای، مدیریت شهری منطقه توانست با استفاده از تمهیدات اتخاذ شده، مشوق‌های نوسازی و تسهیل در روند صدور پروانه در سال ۱۴۰۲ رکورد صدور پروانه در بافت فرسوده شهر تهران در ۱۰ سال گذشته را رقم بزند.
شهردار منطقه ۱۰ با اشاره به ۹ مورد از گام‌های اساسی صورت گرفته در سال ۱۴۰۲ با هدف تسریع در امور صدور پروانه تاکید کرد: تعیین تکلیف تعریض شاخه جنوب‌شرقی بزرگراه یادگار امام (ره) پس از ۱۴ سال بلاتکلیفی، پیشرفت ۷۵ درصدی تغییر پهنه خیابان آذربایجان از S به M و پیشرفت ۵۰ درصدی تغییر پهنه محله بریانک و دستغیب به منظور تشویق و ترغیب شهروندان به نوسازی، پیشرفت ۸۰ درصدی پروژه کاهش عرض خیابان کمیل و اعطای تسهیلات طبقه چهارم به ۲۵۰ پلاک در ۶۰ درصد معابر از جمله اقدامات شاخص مدیریت شهری منطقه ۱۰ در سال گذشته است.
اخ‌الصنایع ادامه داد: مدیریت شهری منطقه ۱۰ سال گذشته، در حوزه صیانت از آرای کمیسیون ماده ۱۰۰و نظارت بر کنترل و ساخت و سازهای غیرمجاز با اجرای ۹۲ درصد از آرا، موفق به کسب رتبه دوم در بین مناطق ۲۲ گانه شهر تهران شد.
او بیان کرد: سال گذشته حدود ۶۵۱ پروانه ساختمانی صادر شد که از این میزان ۴۹۶ پروانه صادره در بافت فرسوده واقع شده است.
اخ‌الصنایع افزود: به منظور مشارکت در طرح جهادی قرارگاه مسکن با استفاده از ظرفیت اراضی ناکارآمد و ذخیره توسعه شهری اقدام به شناسایی ۴۳ پروژه املاک بزرگ مقیاس با هدف احداث یک هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی در سال ۱۴۰۳ کرده است.
او اظهار امیدواری کرد: روند نوسازی به ویژه در بافت فرسوده و توسعه زیرساخت‌های لازم در سال جاری با قدرت و شتاب بیشتری پیگیری شود.
منطقه ۱۰ شهرداری تهران از شمال به خیابان آزادی منطقه۲، از جنوب به خیابان قزوین منطقه ۱۷، از شرق به بزرگراه نواب صفوی منطقه ۱۱ و از غرب به خیابان شهیدان، بزرگراه یادگار امام، خیابان هرمزان و خیابان امامزاده عبدالله منطقه ۹ محدود می‌شود
از مهم‌ترین خیابان‌های این منطقه خیابان جیحون، خوش، قصر الدشت، کارون و رودکی (سلسبیل) و خیابان جمهوری اسلامی و خیابان سینا (محبوب مجاز) می‌توان اشاره کرد.
کانال عصر ایران در تلگرام
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت